La La Stampa yayın şirketinin satışı Fiat'tan gelen bu sinyal, belki de diğer sinyallerden çok daha fazlasıdır; bu ülkenin ekonomi tarihinde bir dönemin sonunun ve farklı bir aşamanın açılışının kanıtıdır. Asil salonlar bitti, güçlü güçler artık orada değil, sanayi ve politika liderleri arasındaki bazen ters bağlar zayıflıyor. Artık zengin olmak istiyorsak açık denizlere açılmalı, dünyayla yüzleşmeliyiz.
Girişimcilerin gazetelere girmesi, siyasi yapılarla yakın ilişkilerin ve siyasi ve sosyal olarak derinden bölünmüş bir toplumda kamuoyunun bir kısmını kontrol etme ihtiyacının bir sonucuydu. Fiat, Mussolini'nin tavsiyesi üzerine La Stampa'ya girmişti, ancak İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra hem Katoliklerin hem de komünistlerin piyasa karşıtı kültürlerinin müdahaleciliği karşısında gazeteyi liberal kültürün kalesi haline getirmişti. Avukat Agnelli, hayatı boyunca liberal bir toplumun kurucu unsuru olarak gazetecilik özerkliğinin koruyucusuydu.
Gazete, ücretsiz bilginin rolüne ilişkin daha yüksek bir anlayış adına, her zaman Fiat'ın doğrudan çıkarlarından korunmuştur. La Stampa'ya sahip olmak, diğer girişimcilerin yapmaya çalıştığı gibi bir güç aracı değil, bir "yurttaşlık görevi", açık ve çoğulcu bir toplumu sürdürmenin bir yolu olarak görülüyordu. Artık İtalya, Kuzey Ligi ve Grillini'nin yeniden dirilişinin ötesinde, Avrupa ve uluslararası bağlama sıkı sıkıya bağlı. Eski siyasi ideolojilerin modası geçmiş durumda. Sivil toplumun tüm alanlarının siyaset tarafından işgal edilmesi artık mümkün değildir.
Bilgi piyasada kendi özerk rolünü arayabilir ve aramalıdır. Kesinlikle satış ve reklam krizi bu değişim sürecini hızlandırdı ve konsantrasyon sinerjisi arayışına yöneldi. Espresso-Repubblica Grubu ile birleşme, yalnızca maliyetleri rasyonelleştirmeye değil, aynı zamanda yeni teknolojilere yatırım yapmayı mümkün kılmaya ve halkın artık reddettiği eski kalıpların üstesinden gelerek bilgiyi işleme ve yayma yöntemlerinin dönüşüm sürecini hızlandırmaya da hizmet ediyor.
Itedi ve La Stampa'nın avukat tarafından atanan son CEO'suydum. Agnelli kaybolmadan bir ay önce. Misyon, gazetenin 2002'de yılda birkaç milyon kaybeden hesaplarını eski durumuna getirmek ve onu ulusal bilgi panoramasında önemli ve nitelikli bir ses olarak sürdürmekti. On yılın ortasında güçlenen ekonomik toparlanmanın da etkisiyle o dönemdeki kriz hızla aşıldı ancak bu dönemde tek başına kalan mevzilerin stratejik açıdan sürdürülmesinin mümkün olmayacağı açıkça anlaşıldı. Corriere della Sera ve la Repubblica gibi iki büyük grubu içeren bir editoryal panorama ve hepsinden önemlisi, reklamların çoğunu tüketen televizyonun aşırı gücünü gördü.
İnternet yoktu ama bu alana yatırım yapma ihtiyacı ufukta görünmeye başlamıştı. Cenova'daki Secolo XIX ile (ekonomik avantajların kesin bir hesaplamasıyla) birleşme için bir plan geliştirdim; bu plan daha sonra Gazzettino'yu (henüz Caltagirone'yi değil) ve mümkünse Bologna ve Floransa gazetelerini de kapsayacak şekilde genişletilebilir. Plan, Fiat'ın kontrolü kaybetmesine ve dolayısıyla birçok hissedarın sahip olduğu ve önemli bir yönetim rehberliğine sahip bir Grup yaratma olasılığına dayanıyordu. Daha sonra, iki yıl önce kardeşinin yerine Fiat'ın başına geçen ve bu fikirden hoşlanan Umberto Agnelli'nin ani ölümü nedeniyle hiçbir şey yapılmadı.
Şimdi, on yıldan fazla bir süre sonra, sorunlar doruğa ulaştı. İl Secolo XIX'in birleşmesi geçen yıl gerçekleşti, şu anda Repubblica ile anlaşma sürüyor. Bu birleşme sadece Fiat'ın aile gazetesinden ayrılmasına (ve muhtemelen Corriere della Sera'nın da terk edilmesine) yol açmayacak, aynı zamanda şu ana kadar Fiat ile yakından bağlantılı olan Espresso Grubunda bir dönüşümün başlangıcına da yol açacak.
De Benedetti ailesi, ancak gelecekte muhtemelen yaşlı "patron" ile giderek daha az bağlantılı olacak. John Elkann ve Rodolfo De Benedetti, babalarının ve büyükbabalarının "özel mülkiyet" felsefesinden cesaretle uzaklaşıyorlar. Yeni yollar arıyorlar. Ancak temel ilham her zaman Gianni Agnelli'ye aittir: iyi işleyen bir demokratik sistemin vazgeçilmez koruyucusu olarak çoğulcu ve kaliteli bilgiyi sürdürmek.
