Pazar boşluğunda goWare Bugün FIRSonline'da Daniele Vitali'nin dil ve dilin ülkemizin çeşitli iletişim alanlarındaki kullanımına ilişkin bazı katkılarına ev sahipliği yapıyoruz. Daniele Vitali, mükemmel bir glottolog, birçok dil uzmanı ve bir diyalektoloji bilginidir.
tartışmasına adanmış bu ilk katkıyla başlarlar.İngilizce terimlerin kullanımı ayrıca siyasi ve kamusal dilde.
Hükümeti değiştir ve dili değiştir
"İtalya'dan çık, yabancı bir ürün, İtalya'dan çık, bir daha asla, geri dönme!" www.youtube.com/watch?v=guO8oMtn5PY .
İtalya'da hükümet değişti ve dilde de bazı değişiklik ipuçları var. Bu fenomen yeni değil: zaten Berlusconi bakanlıkların adlarında devrim yaparak, "Refah" ve "Yetki Yetkisi"ni kurarak ve Sağlık ve Halk Eğitimini "Sağlık" ve "Eğitim" olarak yeniden adlandırarak eğlenmişti.
İhtiyatlı bir reform girişimi de buna işaret etmişti. Mario Draghi ECB'de sabahtan akşama kadar İngilizce konuştuğu uzun bir kariyerin ardından ulusal hükümetin liderliğini üstlendiğinde, ülkemizdeki kamuoyu tartışmalarında İtalyancanın artık yürürlükte olmadığını, Papualıcaya benzeyen garip bir dil olduğunu fark ettiğinde. pidgin: "Bütün bu İngilizce terimleri neden kullanıyoruz?" diye iş arkadaşlarına şaşkınlıkla sormuş ve sonra yeşil geçiş “yeşil sertifika”.
Bununla birlikte, önceki deneyimlere kıyasla yeni bir şey var, yani yeni Melonian bakanların İngilizciliklere yönelik antipatisinde, öyle görünüyor ki, "Ulusun" dilini savunmanın programatik niyetini okumalıyız. Kültür Bakanı Gennaro Sangiuliano yakın tarihli bir röportajda kendini şöyle ifade etti: "Anglofon terimlerin belirli bir şekilde kötüye kullanılmasının, belirli bir züppelikçok radikal şık anlayışının sonucu olarak, buzdolabında iki üç günden fazla durmayan küçük şişeler elinizin altında bulunur.
Gennaro tarafından kullanılan terimlerin tam olarak İtalyan kökenli olmadığı göz önüne alındığında, bu ifadeler sosyal ağlarda yaygın alaylara yol açtı (diğer şeylerin yanı sıra, "anglofon" un "İngilizceden gelen" değil, "İngilizce konuşan" anlamına geldiğini görmezden geliyor ve bu nedenle kişiler için kelimelerden daha uygundur).
Bu sırada Lilli Gruber'in oturma odasında…
Lilli Gruber'in televizyonlu oturma odalarının en rafinesinde de ele alınmışsa, soru tamamen alakasız görünmüyor. Hangi, misafirlerinin fikrini soran, vızıldayan bir eşekarısı yuvası kaldırdı.
Sole 24 Ore muhabiri Lina Palmerini esprili bir şekilde "zayıf, ancak Giorgia Meloni bunu söyledi" yorumunu yaparken, diğer iki konuk başları öne eğik bir şekilde kendilerini arbedenin içine attılar:
Sanatın, gücün ve dünya evreninin rektörü ve eleştirmeni Tomaso Montanari, bu "dilsel otarşi" fikrini damgalarken, yakın zamanda hükümet tarafından arkadaşı olarak atanan sağcı gazeteci Alessandro Giuli. MAXXI Vakfı yöneticisi, "yabancı çirkin kelimelerdense güzel İtalyanca kelimelerimizi kullanmak daha iyidir" diyerek savundu.
İlk bakışta her iki yarışmacının da yayında pek çok ok varmış gibi görünüyordu, ancak gerçekte bu, kullanıcısının arama yaptığı sürece sınırsız ücretsiz bilgiye erişebileceğine inandığı ünlü çevrimiçi ansiklopedi olan "Wikipedia etkisi" diyebileceğimiz şeydi. bazı konularda uzman olduğu bir konuda bir lemmaya başvurduğunda genellikle ellerini çekerken, temelleri göz ardı ettiği şeyler için.
Aynı şekilde, muazzam Montanari-Giuli çatışması, dil politikasıyla ilgilenenlerde sinsi bir şüphe uyandırır: ama iki zeki insan dilden bu terimlerle bahsediyorsa, genel kamuoyunun bilmediği konularda söyledikleri hakkında ne düşünmeli? hiçbir şey bilmezler ve bu nedenle, bilgi kaynakları kendileri, bir öğretim uzmanı ve bir bilgi uzmanı mı olur?
Yabancı kelimeler iyi mi kötü mü?
Julie'den başlayalım. Günümüzde yabancı kökenli neolojizmler neredeyse sadece İngilizce'den geldiğinden, pratikte bizimki İngilizce'nin kötü olduğunu savundu. Gerçeği söylemek gerekirse, varsayım sanki bir sağduyu meselesiymiş gibi yapılmış olsa bile, dünya nüfusunun ezici çoğunluğunun düşündüğünün tam tersi olurdu.
Aslında, tarihteki her egemen dile, avantajlarını tanımlaması gereken nitelikler atfedildiği ve bunun yerine tamamen farklı bir şekilde elde edilen hegemonik konumunu haklı çıkarmaya hizmet ettiği iyi bilinmektedir: İngilizce için genellikle " esnek”, “sentetik”, “pratik”, “kolay” veya “açık”, sanki ticaret dili olarak mevcut rolü, içkin nitelikleri nedeniyle Litvanca veya Quechua'ya tercih edildiği bir referandumun sonucuymuş gibi. ve dünyanın en zengin ve en güçlü devletleri arasında bir takımadaya sahip olduğu gerçeğinden çok güzelliği için.
Baskın dil ne zamandı Fransızca, "mantıklı" olduğu ve "düşünceyi yapılandırdığı" söylendi ve benzer şekilde bazı eski okul öğretmenleri tanımladı Latince "beynin spor salonu"; Bu sırada, Almanca bir teknoloji, kimya ve felsefe dili olarak beğenildi ve Doğu Bloku'nda Rus "insanlar arasındaki uluslararası iletişim ve dostluğun dili" idi (işler nasıl değişir).
İtalyancayı seven Almanlar arasında birçok kez bunun "müzikal" ve "şarkı söylemeye uygun" bir dil olacağını duydum ki bu beni her zaman şaşırttı, çünkü Mozart her zaman müzik yapan bir "yabancı" örneği olarak anılır. İtalyanca operaya, birkaçını da Almanca yaptı.
İtalyanlar tarafından telaffuz edilen İtalyanca methiyeler söz konusu olduğunda, bazı melomanyak sıfatlar biraz uzak Rönesans dönemine nostaljik bir gönderme ve ağızda kalan şüpheli mandolinistik ve folklorik tadın biraz kusmasıdır, ancak nüfusun büyük bir kısmının gizlice utandığı düşünüldüğünde. XNUMX. yüzyılda eğitimli insanların dili olan İngilizce'yi nasıl konuşacağını bilmek, açıkça olağan aşağılık duygusunun bir telafisidir.
Diller üzerine estetik yargılar
Önceki populismo İtalyanların olmadığına inanırdık milliyetçiler İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bayrağı her zaman çok az kullandıkları ve Mameli'nin marşının tuhaf metnini asla ezberlemedikleri göz önüne alındığında, ancak gerçekte bir ucuz milliyetçilik, havale, kendini savunma, çok güçlü: kahvemiz dünyanın en iyisi, Akdeniz diyeti en sağlıklısı, müzelerimiz en güzeli, Mona Lisa, herkes gibi kötü Fransızlar tarafından bizden çalındı. bilir, bide kullanımını görmezden geliriz ama dondurmamız ne kadar iyi vs. vesaire.
Bütün bunlar, içten içe çok iyi biliyoruz ki, "dondurmamız" ne kadar iyi olursa olsun, İskandinav ülkelerinin toplumsal cinsiyet eşitliğiyle, Almanya'nın refah devletiyle, Fransa'daki kurumların gücüyle rekabet edemez. ve benzeri (motorlu testere aldığı için bıçakla kesilemeyen ABD ve İngiltere'ye karşı aşağılık duygusundan bahsetmiyorum bile).
I diller hakkında estetik yargılarkısacası buldukları zamanı terk ederler: sadece kişisel değil, aynı zamanda çoğu zaman "heteronom", yani kısaca ideolojiktirler. Daha önce de söylendiği gibi, dünya nüfusunun çoğunluğunun masrafları kendisine ait olmak üzere İngilizce çalışıyorsa, bu Buckingham Sarayı'nı veya Özgürlük Heykeli'ni ziyaret etmek istedikleri için değil, istedikleri için iş bul ve neden olmadan aşağılık hissediyor (XNUMX'lerde İtalyanca'nın işaret parmağıyla işaret eden lehçe konuşanlar üzerindeki etkisinin aynısı).
Öte yandan, "vatansever" olmak isteyenler için dilleri mükemmel bir "güzel" dildir ve bu nedenle yabancı kelimeler, İngilizce olsalar bile otomatik olarak "çirkin"dir, hangi estetik ölçekte detaylandırıldığı bilinmemektedir. hangi ortak komite tarafından. İyi Gennaro buna ikna olmuştur ve "kibirli", "küstah" veya "sosyal tırmanıcı kapalı" diyebilecekken "züppe" ve "radikal şık" terimlerini kullanmaktan daha iyi bir yol bulamamaktadır. fildişinden bir kulede” (burada duruyorum çünkü Kültür Bakanı'nı eğitimli insanlara karşı giriştiği haçlı seferine teşvik etmek istemiyorum).
Ventennio'nun sözleri
Kendini günlük çalışmalara kaptırmış olan Montanari, düelloya rakibi Giuli'den biraz daha hazırlıklı olmalıydı ve bunun yerine konuşmasında her türden ve dereceden cam eşyayı kırdı: bir dil yapabilen tek şey olan açıklığı övdü. canlı ve damgalanmış faşizm siyaseti "kokteyl" yerine "coda di rooster" gibi talihsiz yönleri vurgulayarak alay etmeye çalıştığı yabancı kelimelerin aksine.
Belki bizimki, faşist pürizmin, nasıl yargılanmak isteniyorsa, yalnızca Voi ve "coda di horoz" kampanyasını değil, aynı zamanda örneğin " gibi hala kullanılan terimleri de ürettiğini bilmiyor.kıyı"(Unutmadan"pennivendol”, daha az saygılı gazetecilerin gözünü korkutmak için Grillini tarafından çıkarıldı).
Ventennio'daki diğer kelimeler, karşılık gelen yabancı kelimelerin yerini almayı başaramadı, ancak bunları ikincil kullanımın eşanlamlıları olarak birleştirdi: hepimiz "film"Ve"garaj” ancak, bunu zaten birçok kez söylediysek, “ de kullanabiliriz.film"Ve"garaj” (ilkinden son örneklerim var).
Ayrıca, Faşist dönemde benimsenen ve genelleştirilmiş kullanımdan önce tamamen yabancı terimlerin yerini alan çeşitli terimler vardır, örneğin "yerine "sürücü" gibi.şoför” ve “futbol” için “calcio”. İkinci durumlarda söz konusu olan kara gömlekli bir bürokratın doğaçlama icatları değil, yetkin kişilerin önerileridir; dilbilimci Bruno Migliorini, bunu gözlemleyen "otistik"Ve"REGISTA”, Yunanca bir ek ile elde edilse bile, aynı ek dilimizde yaygın olarak kullanıldığı ve kullanıldığı için mükemmel bir şekilde İtalyanca görünüyorlardı.
Ayrıca "futbol" yerine "futbol”kesin bir geleneğe atıfta bulunur: eski bir Floransa oyununa, aynı olmasa da, 11 sporcunun iç çamaşırlarıyla 90 dakika boyunca bir topa vurduğu ve ülkenin geri kalanının olayı takip ettiği modern sporunkine benzer kuralları olan futbol adı verildi. evde, her zaman kesinlikle iç çamaşırımla.
Sanırım hepimiz "coda di rooster" ve "panciafichisti" (veya "pennivendoli") demeye başlamanın doğru olmadığı konusunda hemfikiriz, ama umarım aynı zamanda "futbol" ve "sürücü" kelimelerini yasaklamama konusunda da hemfikirizdir. sadece daha açık ve uluslararası hissetmek amacıyla "futbol" ve "şoför" demeye geri dönün.
Kötü harcanan krediler
Belki de, genellikle bir sesli harfle biten sözcükleri olan İtalyanca'nın, tarif edilemez ünlüleri ve ünsüz sonları olan İngilizce ve Fransızca alıntıları kabul etmek için mücadele ettiğini bile söyleyebiliriz: insan onları nasıl telaffuz edeceğini bilemez, o kadar ki gerçekmiş gibi hissettirirler. dehşet ( /'rapor/ gibi raporBirleşik Krallık'ta /ɻɪ'po:t/ ve ABD'de /ɹɪ'poɹt/ olacaktır) ve bunların nasıl çoğul hale getirileceği bilinmemektedir (onları her zaman tekil biçimde tutma kuralı olacaktır) , "i barlar" veya "yatlar" ile yapıldığı gibi, ama sonra herkes "bir duvar resmi" ve "bir telenovelas" diyor çünkü İspanyolca güzeldir. -sve kural boşa gider). Sadece barlar ve yatlardan bahsettiğimiz sürece tüm bunlar idare edilebilirdi, ancak bugün sonuçlar biraz esrarengiz.
Siteden bir iki örnek https://utixo.net/ityıllardır heyecanla takip ettiğim ve beni asla hayal kırıklığına uğratmayan: "Yedekleme, herhangi bir web ajansı için son derece önemlidir, Utixo, ultra hızlı geri yükleme ile günlük ve hatta aylık yedeklemelere sahip olan tek sağlayıcıdır". “Yalnızca web sitesi barındırma değil, e-posta pazarlaması gibi entegre hizmetlerden oluşan gerçek bir ortam”.
Geçen yılki genelgelerinden şunu ekliyorum: "Yol haritası olan, yardım ve sürekliliği garanti eden, ürün geliştirme ve desteğini taahhüt eden sağlam bir şirkete hizmet vermek önemlidir".
Böyle açık bir nesir nasıl suçlanır?
Açıkça konuşmanın büyük güzelliği
Bunu söyledikten sonra, yeni şeylere bir İtalyan ismi vermeye kalkışmanın libertidal bir rejimin zorunlu olarak dayatılması olmadığı ya da halihazırda var olan kavramlar için eski bir terimi sürdürmek olmadığı konusunda belki de hemfikir olabiliriz. raporkendini adamış yazarlara ne kadar yavan görünse de, "rapor"dur.
Daha doğrusu, yeni kelimeler önermek İyi biçimlendirilmiş bir eşitlikçi ve demokratik bir işlem olabilir, çünkü bir oluşumun oluşumuna aykırıdır. latinorum yukarıda bahsedilen gibi modern zamanların. Dahası, muhtemelen yetkin insanların yardımıyla iletişim düzeyinde yaratılan erdemli bir döngü olabilir.
Yıllar önce Accademia della Crusca, günlük söyleme daha tutarlı bir yön vermek için bir dizi yeni kelime önerdi: bunların arasında çeviri fikri de vardı. pazarlama "vendistica" ile, İtalyanca morfemlerden oluşan, çağrıştırıcı ve şeffaf bir terimle: RAI3'teki haberleri duydum ve yardım edemedim ama fark ettim ki filoloji ve sözlükbilimde kim bilir hangi derecelerden yeni mezun olan genç muhabir Akademi ile alay etti, tedavi ediyor modern dünyadan ve onun iletişimsel ihtiyaçlarından habersiz, saflık yanlılarının bir cemaati olarak.
Tabii ki, kurumun on yedinci yüzyıldaki adı şakalara elverişli olabilir, ancak bu muhabir ve meslektaşları, belki de halkın alaycı kıkırdamalar duymaktansa Crusca'nın önerileri hakkında daha sık duymak isteyeceği gerçeğini biraz düşünürlerse, belki de İtalya'daki dil tartışması daha az zayıf olurdu. Bossi ve Di Pietro'dan itibaren fiil çekimlerinin zorlu çilesinde ciddi bir zorluk yaşamamışlarsa, bir rol politikacılara da ait olacaktır.
Bazı örnekler
Bir örnek alalım. İtalyan sinemasının kapanış jeneriği hep "Bu film şu kurallarla mümkün oldu" diye biter. Vergi kredisi”. İtalya'da sinemayı ve dolayısıyla kültürü teşvik etmek için tasarlanmış bir yasama aracının adı neden Cayman Adaları'nda yürürlükte olan yasayı akla getiriyor?
Çünkü milletvekilleri, yasayı yazan Vergi kredisi, kavramı İngilizce olarak ifade etti, ardından iletişim zinciri, gazetecilerin terimi yeniden ele almasını gerektiriyor, ta ki bu artık herkesin ağzında, İtalyanca sözlüklere girene kadar.
Bu noktada aramayı öner Vergi kredisi başka bir şekilde, Montanari'nin "açık ve yaşayan diline" karşı günah işlemek anlamına gelir. İngilizce gibi kusursuz bir sağlık durumundaki dillerin, egzotik mutfakların özelliklerini belirtmek için kesinlikle birçok yabancı kelime alacağı, ancak daha sonra kendi temel sözlüğünün unsurlarıyla en gelişmiş teknolojik yenilikleri adlandıracağı gerçeğine rağmen: " Bize fütüristik ve hiper teknolojik bir ödeme aracı gibi görünen "temassız" olarak adlandırılıyor çünkü UAF ile + azyani "temassız".
Sıfır sözde teknik bir isim icat etmeye gerek yok, bunlar günlük dilde iki kelime, "temassız" sesimiz ise baş uzman. Pandemi sırasında Ilaria Capua'nın virüsün hava yoluyla "dropplez" yoluyla bulaştığını söylediğini ve tekrarladığını duydum, yani o ana kadar İtalyanca'da her zaman "damlacıklar" olarak adlandırılanlar. İngilizce çok kötü damlacıklar sadece şu anlama gelir: damlacıklar. Herhangi bir İngilizce konuşanın günlük yaşamının İtalyan kamuoyuna sanki vazgeçilmez bir teknik terimmiş gibi aktarılan başka bir terimi.
Şimdi, anti-covid kısıtlamaları zamanında, " yerinekilitleme"politikacılar ve gazeteciler söz etmişti"hapsedilme”, İspanya'da yapıldığı gibi kapatılma ve Fransa ile çevreleme: Emin olabilirsiniz ki İtalya'da bile aynı iki ülkede olduğu gibi bu kelime kilitleme kimse ihtiyaç duymaz (yazanlardan başlayarak) küçük görmek, demokratik ve elitist dil konusunda kalmak için).
Yaşayan bir dil
Bu nedenle, kişinin nasıl konuşması gerektiğini yukarıdan dikte etme sorunu değil, herkesin anlayabileceği şekilde ifade etmek mevcut sözlüğü kullanarak veya gerekirse "sürücü" ve "yönetmen" gibi şeffaf neolojizmler uydurarak. Başka bir deyişle, bu bir "dil kültürü" işlemidir veya "ifade kesinliği" istiyorsak, nihayetinde net ve minimum zevkle konuşmaktır. O zaman bazı yeni öneriler kök salacak, diğerleri kök salmayacak ve bu nedenle çeşitli durumlarda nefret edilen (Giuli tarafından) ve sevilen (Montanari tarafından) yabancı kelimeler dilimize girmeye devam edecekti.
Ama şunu anlamaya çalışalım ki, yeni şeyleri isimlendiremeyen ve aslında gündelik bir kelime olan sözde teknik bir İngilizce terime başvurmak zorunda kalan bir dil, politik bir tavır alan herkes için canlı bir dil değildir. uluslararası değişim için: hırpalanmış bir dil, konuşmacılarının o kadar da iyi olmasını istemediği.
Daniele Vitali kimdir?
Bologna'dan Daniele Vitali, yıllarca Avrupa Komisyonu için tercümanlık yaptı. "Dil portreleri: Romence" (Inter@lia 2002), "İtalyanca-Lüksemburg biliyor musunuz? Lüksemburg İtalyanlarının dili üzerine notlar” (Inter@lia 2009), “İtalyanlar için Rusça telaffuz” (Luciano Canepari, Aracne 2013 ile birlikte) ve büyük “Dizionario Bolognese-Italiano Italiano-Bolognese” (Pendragon 2007 ve 2009, Luigi Lepri ile), “Emilyan lehçeleri ve Toskana lehçeleri. Emilia-Romagna ve Toskana arasındaki dilsel etkileşimler” (Pendragon 2020) ve “Mé a dscårr in bulgnaiṡ. Bolognese lehçesini öğrenmek için el kitabı” (Pendragon 2022).
